держать себя

держу, держишь, παθ. μτχ. παρλθ. χρ. держанный, βρ: -жан, -а, -о ρ.δ.μ.

1. κρατώ, βαστώ•

|| εμποδίζω•

μτφ. δεν αφήνω να μου ξεφύγει•

|| μτφ. διατηρώ, διαφυλάσσω.

2. υποβαστάζω•

|| συγκρατώ, παρεμποδίζω. || κατέχω.

3. βάζω (θέτω) υπο κράτηση•

4. κρατώ σε•

|| παλ. συμπέριφέρνομαι.

5. αφήνω•

6. φυλάσσω, διαφυλάσσω• έχω•

7. έχω, διατηρώ, διατρέφω•

|| κατέχω, είμαι κάτοχος, διατηρώ•

8. κατευθύνομαι•

εκφρ.

–и кармам (шире) – απλ. ειρν. κάνε όρεξη, περίμενε...

держать курс ή путь – παίρνω κατεύθυνση προς•

держать себя – φέρνομαι, αυμπεριφέρνομαι•(своё) слово κρατώ το λόγο (μου)•

держать сторону чью ή руку – παίρνω το μέρος κάποιου•

держать в уме ή в голове, в мыслях – κρατώ στό μυαλό, στό κεφάλι, στη σκέψη (θυμούμαι)•

держать себя в руках – συγκρατιέμαι•

держать кого в руках – συγκρατώ κάποιον•

держать при себе – κρατώ μέσα μου (δεν εκδηλώνω)•

ноги не -ат – δεν κρατιέμαι στα πόδια (από κούραση ή αδυναμία)•

держать пост – κρατώ σαρακοστή, νηστεία•

держать экзамены – δίνω εξετάσεις•

никто вас не -ит – κανένας δεν σας κρατάει, ο δρόμος είναι ανοιχτός•

держать речь – βγάζω λόγο, αγορεύω•

держать ответ – απαντώ, δίνω απάντηση•

держать в тайне ή в секрете – κρατώ μυστικό•

держать обещание – κρατώ (τηρώ) την υπόσχεση.

держаться

1. κρατιέμαι, βαστιέμαι•

2. υποβαστάζομαι, στηρίζομαι•

|| μτφ. υποστηρίζομαι, βασίζομαι.

3. στέκομαι•

|| φέρομαι, συμπεριφέρομαι•

4. держать διατηρούμαι, σώζομαι•

5. (στρατ.) αντιστέκομαι•

6. έχω κατεύθυνση•

7. ακολουθώ, παραδέχομαι, είμαι υπέρ•

|| εμμένω, δε.ν παρεκκλίνω•

8. φυλάσσομαι, διαφυλάσσομαι.

9. διατηρούμαι.

10. συγκρατιέμαι•

εκφρ.

только -йсь! – μόνο κρατήσου! (για δύσκολη κατάσταση)•

держать вместе – ενεργώ από κοινού•

держать особняком – απέχω, αποτραβιέμαι, ζω κατά μόνας, μόνος.

несоз. в разн. знач. κρατῶ, βαστώ:

* * *

το χέρι

••

ж ὁ τρόπος, ἡ συμπεριφορά / τό ὑφος, τό στυλ (стиль):

нареч ἀνεξαρτήτως, ἀνεξάρτητα:

м муз. ὁ ρυθμός, ἡ ρυθμική κίνηση:

м (чувство меры) ἡ λεπτότητα, τό τακτ:

ж

1. τό χέρι, ἡ χείρ / τό μπράτσο, ὁ βραχίονας [-ων] (от локтя до плеча):

2. (почерк) ὁ γραφικός χαρακτήρας, τό γράψιμο:

3. перен (протекция) разг τό μέσο[ν], ἡ προστασία· ◊ он его правая \рука εἶναι τό δεξί του χέρι· \рука не дрогнет δέν θά διστάσω· у меня \рука не поднимается δέν μοδ κάνει καρδιά· золотые руки а) ἡ χρυσοχέρα (о женщине), б) ὁ χρυσοχέρης (о мужчине)· сидеть сложа руки κάθομαι μέ σταυρωμένα τά χέρια· руки не доходят до чего-л. δέν Εχω καιρό ν' ἀσχοληθώ μέ κάτι· у него руки опускаются χάνει τό κουράγιο του· ру́кн прочь! κάτω τά χέρια!· играть в четыре \рукай παίζω κατρμαίν связать кого-л. по \рукаам δένω τά χέρια κάποιου· быть связанным по \рукаа́м и ногам εἶμαι δεμένος χεροπόδαρα· уда́рить по \рукаа́м (согласиться) δίνω χέρι, συμφωνώ· дать кому-л. по \рукаам τιμωρώ κάποιον, τσακίζω τά χέρια· ходить по \рукаам περνώ ἀπό χέρι σέ χέρι· прибрать к \рукаам что-л. βάζω κάτι στό χέρι, οἰκειοποιούμαι κάτι· \рукаам воли не давай! μή σηκώνεις χέρι!· в одни руки (продать, отпустить) στό ἀτομο, κατ' ίίτο-μο[ν]· брать что-л. в свой руки παίρνω στά χέρια μου, ἀναλαμβάνω κάτι· взять кого-л. в руки κάνω κάποιον του χεριοο μου· взять себя в руки συνέρχομαι, συγκρατούμαι· попасть кому-л. в руки πέφτω στά χέρια κάποιου· быть в \рукаах у кого-л. μ' ἐχει κάποιος στό χέρι· быть (находиться) в хороших \рукаах βρίσκομαι σέ καλά χέρια· это в наших (их, ваших, его и т. п.) \рукаах εἶναι στό χέρι μας (τους, του, σας)· носить кого-л. на \рукаах ἔχω κάποιον μή στάξει καί μή βρέξει· иметь на \рукаа́х ἔχω· умереть на \рукаах у кого-л. πεθαίνω στά χέρια κάποιου· на все ру́ки мастер πολυτεχνίτης· набить руку παίρνω τόν ἀέρα (τής δουλειάς), συνηθίζω σέ κάτι· марать руки λερώνω τά χέρια μου· умывать руки νίπτω τάς χείρας μου, πλένω τά χέρια μου· \рука руку моет погов. τό ἕνα χέρι νίβει τ' ἀλλο καί τά δυό τό πρόσωπο· \рука об руку χέρι μέ χέρι· на скорую руку разг πρόχειρα, στά πεταχτά· нечист на руку ἀπατεώνας, παλη-άνθρωιτος· под пьяную руку разг στό μεθύσι, μεθυσμένος· подать руку помощи δίνω βοήθεια· поднять ру́ку на кого-л. σηκώνω χέρι (επάνω σέ κάποιον)-наложи́ть ру́ку на что-л. βάζω χέρι σέ κάτι, βάζω στό χέρι κάτι· наложить на себя руки κάνω ἀπόπειρα αὐτοκτονίας, σηκώνω ἐπάνω μου χέρι· приложить ру́ку βάζω τό χεράκι μου, βοηθώ· нагреть себе руки на чем-л. κάνω τή μπάζα μου, βγάζω μίζα· выдать на руки δίνω στά χέρια· это дело его рук εἶναι δική του δουλειά· из рук в ру́ки, с рук на руки ἀπό χέρι σέ χέρι· из первых рук ἀπό πρώτο χέρι· из рук вон плохо κακά καί ψυχρά· все валится из рук δέν μπορώ νά κάνω δουλειά· как без рук без кого-чего-л. εἶμαι ἀνήμπορος, μοῦ κόβονται τά χέρια· не покладая рук ἀσταμάτητα, ἀκούραστα· не хватает рабочих рук δέν φτάνουν τά ἐργατικά χέρια· отбиться от рук γίνομαι ᾶτακτος, δέν πειθαρχώ· с ру́к сбыть ξεφορτώνομαι κάτι· ему́ все сходит с рук βγαίνω πάντα λάδι· это мне не с \рукай разг δέν μοῦ ἐρχεται βολικό· средней \рукай разг μέτριος, κοινός· просить чьей-л, \рукаи ζητώ τό χέρι (или τήν χείρα), ζητώ σέ γάμο· махну́ть \рукао́й на что-л. παρατάω κάτι· \рукаой подать πολύ κοντά, δίπλα· как \рукаой сняло что-либо разг πέρασε ἐντελώς· чужими \рукаами жар загребать погов. βάζω ἄλλον νά βγάλει τό φίδι ἀπό τήν τρύπα, βάζω ἄλλον νά βγάλει τά κάστανα ἀπ' τή φωτιά· ухватиться обеими \рукаами за что-л. ἀρπάζομαι (или πιάνομαι) ἀπό κάτι, δέχομαι μέ εὐχαρίστηση· сон в ру́ку τό ὀνειρο βγήκε· передать кого-л. в ру́ки правосудия παραδίδω κάποιον στά χέρια τής δικαιοσύνης· положа ру́ку на сердце μέ τό χέρι στήν καρδιά.

-и, αιτ. руку, πλθ. руки, рук, рукам θ.

1. το χέρι•

|| η άκρη του χεριού (παλάμη, δάχτυλα)•

2. γραφικός χαρακτήρας•

|| υπογραφή (ιδιόχειρη)•

3. πλθ. -и εργάτες•

|| άνθρωποι, άτομα•

|| μτφ. ισχυρός, δυνατός•

|| βοηθός, προστάτης.

4. παλ. συμφωνία γάμου•

5. θέση, σειρά (εργάτη, παίχτη κλπ.)• первая, вторая, третья рука πρώτος, δεύτερος, τρίτος εργάτης•

6. κατηγορία, τάξη•

7. (με αιτ. και πρόθεση «под») σημαίνει κατάσταση, διάθεση•

εκφρ.

в –ах чьих ή у кого (быть находить(ся) – α) είμαι στα χέρια κάποιου (εξαρτιέμαι (από κάποιον), β) είμαι, βρίσκομαι στη διάθεση κάποιου, γ) είμαι, βρίσκομαι στην εξουσία κάποιου•

на рукау – (στρατ. παράγγελμα) με προτετανένο το όπλο! προτείνατε!•

на -у кому – προς όφελος κάποιου•

на -ах чьих ή у кого (быть, находить(ся) – είμαι, βρίσκομαι στα χέρια κάποιου (υπο την κηδεμονία, προστασία)•

на -ах у кого (быть, имеет(ся) – υπάρχει σε κάποιον•

на рукаах у меня ни копейки нет – στα χέρια μου δεν έχω ούτε καπίκι•

не рука кому – δεν ταιριάζει, αρμόζει σε κάποιον•

по -е кому – α) ταιριάζω, πηγαίνω•

перчатка не по - – το γάντι δε μου ταιριάζει στο χέρι. β) κατάλληλος, εύθετος, του χεριού•

по -ам! – στα χέρια! (αποφασίστηκε, εγκρίθηκε)•

под -у ходить – αγκαζέ (αλαμπράτσα) βαδίζω•

под -у – με εμποδίζει κάποιος (όταν είμαι απασχολημένος): не говори под -у μη μου μιλάς όταν εργάζομαι•

под -ой ή под -ами – μπροστά στα χέρια, πολύσιμά•

под -сж) – παλ. κρυφά, μυστικά, κρυφομιλώντας•

с -и – ταιριάζει, πηγαίνει•

-ами и ногами; с -ами и ногами; с -ами, ногами – α) με χέρια και με πόδια (ολόψυχα), β) ολόκληρα, ολότελα, πλήρως•

рука в -у – παλ. αγκαζέ, αλαμπράτσα•

рука об руку – χέρι με χέρι μαζί, αγαπημένα, αδερφωμένα•

рука с рукаой – (παλ.) αγκαζέ, αλαμπράτσα•

-и вверх! – απάνω τα χέρια! (παραδόσου)•

-и прочь от... – κάτω τα χέρια απο... (μη επεμβαίνετε)•

- и не доходят – δεν ευκαιρώ, δεν αδειάζω•

рука не дрогнет – το χέρι δεν τρέμει (δε διστάζει μπροστά σε τίποτε)•

- и опустились (отнялись) – κόπηκαν τα χέρια (οι δυνάμεις, η επιθυμία, ο ζήλος)•

рука не поднимается у кого – δε σηκώνει το χέρι (είναι) αναποφάσιστος, διστακτικός•

- и чешутся у кого – α) πάει φιρί-φιρί για καυγά. β) τρώνε τα χέρια για δουλειά (έχω όρεξη για δουλειά)•

- ой не достать (не достанешь) – είναι απρόσιτος (για υψηλή προσωπικότητα)•

- ой подать – πολύ σιμά, το χέρι ν' απλώσεις τον έφτασες•

- ами и ногами отбиваться – με χέρια και με πόδια αντιστέκομαι, αποκρούω (σθεναρά, λυσσαλέα)•

дать -у на отсечение – κόβω το κεφάλι μου (όρκος διαβεβαίωσης)•

иметь -у – έχω μπάρμπα στην Κορώνα (έχω τα μέσα)•

марать (пачкать) -и – λερώνω τα χέρια (αναμειγνύομαι σε βρώμικη υπόθεση)•

обломать -и о кого – δέρνω, χτυπώ ανελέητα (σπάζοντας τα ίδια μου τα χέρια)•

опустить -и – κατεβάζω το κεφάλι (αποθαρρύνομαι, απογοητεύομαι)•

подать (протянуть) -у (помощи) – δίνω χείρα βοηθείας (βοηθώ)•

поднять -у на кого, что – σηκώνω χέρι κατά κάποιου (αρχίζω αγώνα κατά κάποιου)•

приложить -у к чему ή под чем – βάζω την υπογραφή κάτω απο•

-и ή -у к чему – βάζω το χεράκι μου (συμμετέχω)•

умыть -и – νίβω τα χέρια μου (απεκδύομαι πάσης ευθύνης)•

как без рук кого-чего – σαν να μην έχω χέρια, κανένα(ν), τελείως ανίκανος•

брать (взять) себя в -и – συγκρατώ τον εαυτό μου, αυτοεπιβάλλομαι, αυτοκυριαρχούμαι•

взять в -и кого – παίρνω στα χέρια μου κάποιον πειθαρχώ, υποτάσσω, τιθασεύω•

играть в четыре -и – παίζω κατρμέν (δυο παίχτες στο πιάνο)•

попасть(ся) в -и – α) πέφτω, περιέρχομαι στα χέρια•

письмо попало в -и начальника полиции – α) το γράμμα έπεσε στα χέρια του διευθυντή της αστυνομίας, β) πέφτω στα χέρια (τύραννου, βασανιστή κ.τ.τ.)•

иметь (держать) в (своих) -ах – έχω, κρατώ στα χέρια μου (κατέχω)•

смотреть (глядеть) из чьих рук – αποβλέπω σε βοήθεια κάποιου•

прибрать к -ам – παίρνω, ιδιοποιούμαι, σφετερίζομαι•

пройти между рук – (για χρήματα) ξοδεύονται, φεύγουν απαρατήρητα, από λίγα-λίγα•

выдать на -и – δίνω στα χέρια, εγχειρίζω στον ίδιο•

отдать на -и – αναθέτω την προστασία (κηδεμονία) σε κάποιον•

получить на -и – παίρνω στα χέρια μου•

бить, ударить по -ам – χειραψία αμέσως μετά το κλείσιμο της συμφωνίας•

дать по -ам – χτυπώ στα χέρια (για να αποβάλλει κακές συνήθειες, για εκφοβισμό)•

вести под -и – οδηγώ (πηγαίνω) κάποιον κρατώντας από τα χέρια μαζί με άλλον•

попасть(ся), повернуться под -у кому – τυχαία βρίσκομαι σιμά σε κάποιον•

в одни -и (продать, отпустить) – κατ άτομο, από έναν-έναν εξυπηρετώ, πουλώ εμπόρευμα•

в наших -ах – στα χέρια μας, στην κατοχή μας, εξουσία μας•

в одних -ах быть – στα χέρια ενός ανθρώπου είναι (υπάρχει)•

из рук в -и ή с рук на -и – από τα χέρια ενός στου άλλου, απο τον έναν στον άλλον•

из рук вон (плохо) – μακριά απ εδώ• κακά, ψυχρά κι ανάποδα•

на -ах чьих умереть – πεθαίνω στα χέρια κάποιου•

от -и писать – γράφω με το χέρι (όχι με γραφομηχανή)•

по рукаам ходить – περιέρχομαι από χέρι σε χέρι•

с рук продавать – πουλώ στο χέρι, κρατώντας στα χέρια•

с рук сбыть (пустить) – απαλλάσσομαι, γλυτώνω, ξεφορτώνομαι•

с рук сойти – ξεφεύγω από τα χέρια (τα νύχια), τη γλυτώνω, την περνώ ατιμώρητα•

дело рук чьих – είναι έργο κάποιου, από σφάλμα κάποιου•

обеими -ами подписаться – συμφωνώ απόλυτα, υπογράφω με τα δυο χέρια•

обеими -ами ухватиться – επωφελούμαι (δράττομαι) της ευκαιρίας.

слово ¹

-а, πλθ. слова, слов, -ам

κ. παλ. словеса, словес, -ам ουδ.

1. λέξη•

2. ομιλία, γλώσσα.

3. φράση• λόγος. || φλυαρία, αμετρολογία, αερολογίες, λόγια του αέρα, ανεμώλια έπη.

4. υπόσχεση, λόγος•

5. αγόρευση•

6. παλ. έργο λόγου, πνευματικό έργο• πόνημα, σύγγραμμα• βιβλίο.

7. πλθ. -а στίχοι (μελοποιημένοι).

εκφρ.

новое слово – καινούρια επίτευξη (επιστήμης κλπ.)• первое слово: α) το πρώτο, το αρχικό βήμα, το πρώτο ξεκίνημα; β)το πιο βασικό, το κύριο, το ουσιώδες•

последнее слово – η τελευταία λέξη (η νεότατη επίτευξη)•

одним -ом – κ. (απλ.) одно слово βλ. словом• слово в слово расказать διηγούμαι λέξη προς λέξη, κατά γράμμα, με το νι και με το σίγμα•

слово за слово – απο λίγο-λίγο, βαθμιαία (για εξέλιξη συνομιλίας, λόγου)•

на -ах – α) προφορικά, β) στα λόγια (όχι στην πράξη)•

по -ам чьим – α) κατά τα λόγια του..., κατά τα λεγόμενα του... β) όπως λέγει (διδάσκει, γράφει,) ο...• в двух (в кратких коротких) -ах με δυο λόγια, σύντομα, κοντολογής•

в одно слово – (για φράση, σκέψη) την ίδια, το ίδιο (κι εγώ)•.ταυτόχρονα κι εγώ•

к -у (прийтись) – θυμούμαι επειδή ειπώθηκε τέτοια λέξη, κάτι μου θυμίζει η λέξη•

от -а до -а ή до -а – όλα και λεπτομερέστατα•

от -а к -у – από κουβέντα σε κουβέντα, στην πορεία της συνομιλίας•

с первого -а – από την πρώτη λέξη (ευθύς εξ αρχής, αμέσως)•

о чужих слов – από τα λεγόμενα των άλλων•

слов ή слова нет – καμιά αντίρρηση ή συζήτηση• βέβαια, πραγματικά•

нет слов как... – δεν μπορώ να εκφραστώ πως...• к -у сказать με την ευκαιρία αυτή θα πω, να προσθέσω•

брать (взять) свои -а обратно – παίρνω το λόγο μου πίσω•

знать (такое) слово – ξέρω μαγικήλέξη (επιτυχίας)•

тратить -а понапрасну (попусту, зря) – χάνω τα λόγια μου μάταια, άδικα•

быть господином (хозяином) своего -а ή своему -у – εκτελώ την υπόσχεση μου•

не находить слов – δε βρίσκω λόγια (να ευχαριστήσω κ.τ.τ.)• слов не хватает βλ. προηγούμενη έκφραση.

слово ²

-а ουδ.

παλαιά ονομασία του γράμματος «С»

εκφρ.

слово-ер; слово-ерик; слово-ер-с; слово-ерик-с – παλ. ονομασία του φθόγγου «С» που στον προφορικό λόγο μπαίνει στο τέλος των λέξεων σε ένδειξη εκτίμησης προς τον συνομιλητή: с – слово και του «Ъ» – ер, ерик.